| |
|---|
WSZYSTKO CZEGO NIE WIECIE O NATURZE 2000
Cel zajęć: przeprowadzenie przez uczniów badania dotyczącego rozpoznawalności sieci Natura 2000 przez mieszkańców ich rejonu.
Cele operacyjne:
Uczeń:
- utrwala wiedzę nt. Natury 2000,
- analizuje tekst źródłowy, odnosi się do zawartych w nim informacji,
- poznaje cechy badania ankietowego, wymienia podstawowe zasady prowadzenia badania,
- zna znaczenie pojęć: ankieta, kwestionariusz, respondent, ankieter, sondaż, metryczka,
- przeprowadza badanie ankietowe wśród społeczności lokalnej nt. wiedzy o Naturze 2000,
- bierze odpowiedzialność za przeprowadzenie obiektywnych badań,
- analizuje, interpretuje i prezentuje zebrane dane.
Środki: powielony załącznik nr 1 w ilości odpowiadającej ilości grup, duży arkusz papieru i mazaki lub tablica i kolorowa kreda, powielone ankiety (załącznik nr 2).
Czas trwania: 2 razy 1 godzina lekcyjna w odstępie co najmniej tygodniowym (jedna na zajęcia wprowadzające i jedna na zanalizowanie uzyskanych w ankietach informacji).
Miejsce zajęć: sala lekcyjna
Grupa wiekowa: gimnazjum
Przebieg lekcji 1. Przygotowanie do badania
Zajęcia rozpocznij od sprawdzenia i utrwalenia wiedzy uczniów nt. europejskiej sieci Natura 2000 (czym jest sieć Natura 2000, które państwa obowiązuje, w jakim celu tworzone są obszary Natura 2000, czy obszary Natura 2000 można użytkować oraz na jakich zasadach). Zapytaj, czy uczniowie słyszeli o Naturze 2000 w radiu, telewizji, czytali w prasie lub w internecie. Jeśli tak, zapytaj w jakim kontekście były to informacje, czy pojawiły się jako promocja lub krytyka sieci Natura 2000, może w sytuacji konfliktowej? Zapytaj czy uczniowie słyszeli rozmowy dorosłych z ich otoczenia nt. Natury 2000. Przypomnij uczniom, że Natura 2000 ma już siedemnaście lat (jako narodziny sieci przyjmuje się datę 21 maja 1992 roku kiedy to została przyjęta tzw. Dyrektywa Siedliskowa), ale w Polsce Natura 2000 obecna jest dopiero od 1 maja 2004 roku, tj. od dnia wstąpienia Polski do Unii Europejskiej.
Zapytaj uczniów, jak sądzą, czy Polacy zdążyli już przez ten czas dowiedzieć się czym jest Natura 2000, po co została powołana i jaki daje możliwości?
Podziel uczniów na 4-5 osobowe grupy i rozdaj im powielony załącznik nr 1. Poproś o zapoznanie się z tekstem i przedyskutowanie odpowiedzi na znajdujące się pod nim pytania, a także o notowanie pojawiających się w trakcie czytania wątpliwości i pytań. Na zadanie przeznacz ok. 10 minut, na bieżąco monitoruj przebieg prac. Po zakończeniu poproś o przedstawienie wyników oraz pytań i wątpliwości uczniów, które następnie postarajcie się wspólnie wyjaśnić.
Zaproponuj uczniom, żeby przeprowadzili badanie ankietowe wśród mieszkańców swojej miejscowości nt. wiedzy o sieci Natura 2000. Wyjaśnij uczniom, że badanie ankietowe jest jedną z naukowych metod badawczych. Podaj przykłady danych zbieranych za pomocą ankiet (np. sondaże wyborcze, ankiety dotyczące preferencji różnych produktów czy sposobów spędzania czasu, możesz przynieść wycinki z gazet przedstawiające wyniki badań ankietowych). Przeprowadź burzę mózgów nt. zasad prowadzenia badania ankietowego.
Poproś uczniów, aby zastanowili się w jaki sposób powinna być skonstruowana ankieta, jakimi cechami powinien charakteryzować się ankieter, w jaki sposób powinna odbywać się analiza ankiet
(np. unikać pytań wieloznacznych i niejasnych sformułowań; ankieta nie może być zbyt długa, aby nie zniechęcać respondentów; należy przechodzić od pytań bardzo ogólnych do pytań bardzo szczegółowych; ważny jest układ ankiety, nie może być zbyt ciasna, chaotyczna czy nieczytelna; ankieter powinien mówić przyjaznym głosem i dość głośno i wyraźnie; ankieter powinien przeprowadzać wywiad sprawnie i szybko). Po zakończeniu fazy generowania pomysłów, poproś
uczniów o usystematyzowanie ich. Podsumujcie zasady:
- dobór próby (osób ankietowanych) powinien być losowy (o ile nie zamierzamy ankietować konkretnej grupy);
- w zależności od przyjętej formuły albo uczniowie odczytują pytania osobom ankietowanym i zaznaczają odpowiedzi na arkuszach, albo przekazują ankietę do wypełnienia respondentom;
- podczas zadawania pytań ankieterzy (uczniowie) powinni być bezstronni, ich zachowanie czy ton głosu nie powinien sugerować odpowiedzi;
- podczas zadawania pytań należy zachować spokój, by ankietowany mógł skupić się na ich treści;
- ankieter powinien być uprzejmy, sympatyczny i uśmiechnięty, by nie wzbudzać niechęci osoby ankietowanej;
- jeśli ankieta będzie wypełniana przez respondenta powinna rozpoczynać się instrukcją, w której podany będzie cel i przedmiot badań oraz informacje nt. tego w jaki sposób należy wypełniać ankietę, jeśli pytania zadawać będzie ankieter powinien przedstawić siebie, cel i przedmiot badania, określić czas jej trwania (wyjaśnij czym kwestionariusz różni się od ankiety).
Uświadom uczniom, że będą przeprowadzali projekt badawczy i to od nich zależy, jaka będzie jakość uzyskanych informacji. Oprócz przeprowadzenia ankiet zadaniem uczniów będzie także ich
przeanalizowanie i zinterpretowanie uzyskanych danych. Możecie wspólnie opracować własny wzór ankiety albo skorzystać z ankiety zamieszczonej w załączniku nr 2.
Poproś uczniów, by podzielili się na 2-3 osobowe zespoły. W ramach pracy domowej każda grupa przeprowadza ankietę z minimum dziesięcioma osobami. Wyznacz termin zakończenia badania i oddania wypełnionych ankiet. Poproś, aby uczniowie zliczyli odpowiedzi na poszczególne pytania na zebranych przez siebie ankietach. Możesz zobowiązać grupy do przeprowadzenia ankiet z przedstawicielami konkretnych zawodów (np. pracownikami urzędu gminy lub starostwa powiatowego, leśnikami, rolnikami itd.).
Przebieg lekcji 2. Analiza danych zabranych za pomocą ankiet
Zajęcia rozpocznij od zapytania o wrażenia z przeprowadzonych badań, zapytaj o reakcje respondentów, pozwól uczniom opowiedzieć o swoich doświadczeniach, być może uczniowie doświadczyli czegoś ciekawego, spotkali interesujących ludzi, dotarli do ciekawych
informacji.
Na tablicy lub dużym arkuszu papieru narysuj tabelę, w której zapisywać będziesz wyniki ankiety (tabelę możesz przygotować przed lekcją, tak aby nie marnować czasu w czasie zajęć). Jeśli wcześniej ustaliłeś z uczniami przeprowadzenie ankiet wśród konkretnych grup (wiekowych, zawodowych) uwzględnij ten czynnik. Poproś przedstawicieli grup o przedyktowanie zbiorczych wyników ankiet i zapisz liczbę poszczególnych odpowiedzi udzielonych na zadane pytania.
Jak odpowiadali respondenci? Ile było odpowiedzi poprawnych, a ile błędnych w poszczególnych pytaniach (poproś uczniów o obliczenie udziału procentowego odpowiedzi poprawnych dla
każdego pytania oddzielnie). Czy znajomość sieci Natura 2000 była zróżnicowana w poszczególnych grupach zawodowych, wiekowych? W której grupie jest najwyższa, a w której najniższa?
Stosując metodę metaplanu przedyskutuj z uczniami zebrane wyniki. Możesz podzielić uczniów na 5-6 osobowe grupy, które we własnym gronie przygotują metaplan lub zrobić to wspólnie na forum
klasy. Wyjaśnij na czym polega metoda metaplanu. Na arkuszu zapisz dużymi literami temat dyskusji np.: „Co wiadomo o Naturze 2000?”. Omów z uczniami następujące kwestie: „jak jest?”, „jak powinno być?”, „dlaczego nie jest tak, jak być powinno?”. Wybierz sekretarza, który będzie zapisywał odpowiedzi i pomysły. Następnie podziel uczniów na 5-6 osobowe zespoły, które zastanowią się nad pytaniem: „co można zrobić, by poprawić sytuację?”. Na to zadanie daj uczniom kilka minut, następnie przedstawiciele grup przedstawiają pomysły – najciekawsze z nich notują na kartkach, które następnie po prezentacji poszczególnych grup przykleicie w miejscu „wnioski” na arkuszu z metaplanem. Jeśli uczniowie od początku przygotowują metaplan podzieleni na grupy, poproś o wypełnienie całego schematu metaplanu, a po zakończeniu
o prezentację prac.
Metaplan to graficzny, skrócony opis przeprowadzonej na dany temat dyskusji. Dzięki tej metodzie uczniowie mogą się skupić na rozważeniu trudnej sytuacji i na znalezieniu rozwiązania konfliktu (nie zawsze jednak rozwiązanie zostanie znalezione). Metaplan katalizuje rozwój umiejętności analizowania problemów, poszukiwania przyczyn, przewidywania skutków i formułowania wniosków.
Do przygotowania metaplanu potrzebne są: duży arkusz papieru, kolorowe kartki w różnych kształtach lub kolorach, pisaki, taśma klejąca, albo: tablica i kolorowe mazaki lub kolorowa kreda.
Plakat musi być podzielony na obszary, na których znajdą się pomysły, informacje, hasła opisujące sytuację zastaną („jak jest”), stan pożądany („jak powinno być”), metody i sposoby osiągnięcia pożądanego stanu oraz wnioski z dyskusji, na górze plakatu znajduje się temat dyskusji.
Opracowanie metaplanu rozpocząć należy od sformułowania tematu dyskusji (hasło – problem, konflikt). Zapisz je dużymi literami na kartce i przyklej na arkuszu (lub zapisz na tablicy). Następnie uczniowie podają, opisują na kartkach i przyklejają na arkuszu (lub zapisują na tablicy) przyczyny zastanej sytuacji („jak jest”), sytuację pożądaną („jak powinno być”) oraz powody, dla których nie jest tak, jak być powinno. Na koniec
wyciągają wnioski z dyskusji.
|
Przykładowy schemat metaplanu zamieszczony jest poniżej:
Zaproponuj uczniom, aby wyniki i wnioski uzyskane podczas analizy wyników badania przedstawili w formie artykułu opublikowanego w gazetce szkolnej lub w gazecie regionalnej, młodzież
może także opracować wyniki w formie graficznej (wykresy uwzględniające całość badania jak i różne grupy wiekowe, zawodowe, płeć, wykształcenie itp.), prezentacji multimedialnej zamieszczonej na stronie internetowej szkoły. Jeśli zajęcia przeprowadzone były przez
uczniów z różnych klas, zbierz międzyklasowy zespół, który zajmie się przygotowaniem raportu z badań. Omów ten pomysł z uczniami i wyznacz terminy.
Pobierz:
- wszystkie scenariusze
- załącznik nr 1 do scenariusza
- załącznik nr 2 do scenariusza
Scenariusz pochodzi z książki "U źródeł Natury. Natura 2000 i inne formy ochrony przyrody. Materiały dla nauczycieli", wyd. ODE Źródła, Łódź 2009, ISBN: 978-83-928246-3-3
 Scenariusz jest dostępny na licencji Creative Commons "Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 2.5 Polska" . Można go rozpowszechniać w celach niekomercyjnych pod warunkiem podania ich źródła i autorstwa.
Scenariusze
To leży w mojej naturze – O. Bogusiak
Historia ochrony przyrody – G. Świderek
O formach ochrony przyrody w Polsce – G. Świderek, współpraca M. Szyrmer, K. Smolnicki
Różne Strony Ochrony – M. Szyrmer, K. Smolnicki, współpraca G. Świderek
Nasza Mapa Natury – M. Szyrmer, K. Smolnicki, współpraca G. Świderek
Wszystko, czego nie wiecie o Naturze 2000 – M. Szyrmer, K. Smolnicki, współpraca G. Świderek
Drogi do porozumienia – M. Szyrmer, K. Smolnicki, współpraca G. Świderek
Naturalna reklama – M. Szyrmer, K. Smolnicki, współpraca G. Świderek
Głowa do góry, czyli ptakiem do Europy – M. Szyrmer, K. Smolnicki, współpraca G. Świderek
O ekologach, Naturze 2000 i Rospudzie – G. Świderek
Rybi szkielet i zagrożenia Bałtyku – G. Świderek
Turystyka masowa czy zrównoważona? – G. Świderek
|
| |
| |
 |
|
|
| U źródeł Natury |
|---|
|
Witamy na archiwalnej (2009) stronie projektu
„U źródeł Natury”, którego głównym celem było zapoznanie uczniów i nauczycieli z problematyką programu NATURA 2000 oraz pozostałymi formami ochrony środowiska.
|
| |
|
Ośrodek Działań Ekologicznych „Źródła”
ul. Zielona 27, 90-602 Łódź
tel. 42 632 81 18, kom. 507 575 535
e-mail: office@zrodla.org
www.zrodla.org
|
|
Sponsorzy programu:
Projekt dofinansowany ze środków
Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej
|
|
Wsparcie udzielone przez Islandię, Liechtenstein
i Norwegię poprzez dofinansowanie
ze środków Mechanizmu Finansowego
Europejskiego Obszaru Gospodarczego
oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego,
a także ze środków budżetu
Rzeczpospolitej Polskiej w ramach
Funduszu dla Organizacji Pozarządowych.
|
|
Partnerzy programu:
|
Bezpłatny program do rozliczenia podatku
za rok 2023
jest już dostępny do pobrania ze strony
opp.zrodla.org
|
Uwaga! Ta strona używa cookie. Korzystając ze strony wyrażasz zgodę na używanie cookie, zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki.
|
|
|
|
|
