u źródeł natury
STRONA GŁÓWNA | O NATURZE 2000 | MAPA | SCENARIUSZE ZAJĘĆ | LINKI | O PROGRAMIE U ŹRÓDEŁ NATURY | O ŹRÓDŁACH

 

Skorzystają ludzie i przyroda


Natura 2000 to nie tylko obowiązki, ale i wymierne korzyści. Włączenie danego obszaru do sieci obszarów chronionych, o priorytetowym znaczeniu dla zachowania różnorodności biologicznej Unii Europejskiej, jest swego rodzaju etykietą informującą w kraju i za granicą, o unikatowych walorach przyrodniczych, wokół których programować można rozwój na szczeblu lokalnym. Na bazie walorów przyrodniczych budować można, jak pokazują doświadczenia, „zielony” biznes, głównie związany z usługami turystycznymi. Dodatkowo, istnieje szereg mechanizmów finansowych związanych ze środkami wspólnotowymi, które mogą być uruchomione właśnie dla terenów sieci Natura 2000 – na działania służące czynnej (a nie rezerwatowej) ochronie przyrody – lub w związku z terenami przyrodniczo cennymi, np. rozwój agroturystyki, „zielone” miejsca pracy czy tworzenie produktu lokalnego.

Można znaleźć wiele przykładów wykorzystania funduszy wspólnotowych w sposób innowacyjny i przyjazny środowisku. Na obszarach Natura 2000 realizowane są projekty, m.in. z zakresu promocji i rozwoju odnawialnych źródeł energii, proekologicznej przebudowy obiektów przemysłowych, szkoleń na temat ochrony środowiska, a nawet czynnej ochrony przyrody. Środki wspólnotowe, w zależności programu lub/i działania, dostępne są dla samorządów lokalnych, podmiotów gospodarczych, osób indywidualnych a także organizacji pozarządowych.

Jak już wspomniano wcześniej, obszary Natura 2000 nie mają nic wspólnego z rezerwatami, a obiegowe twierdzenie, że w ich granicach „nie można wbić gwoździa w płot” jest fałszem. Wiele z nich od dawna łączy ochronę przyrody z funkcjonowaniem różnorakich form turystyki. Przede wszystkim zaś należy podkreślić, że większość z nich posiada tak cenne walory przyrodnicze właśnie dzięki zrównoważonemu gospodarowaniu z reguły ekstensywnemu, któremu podlegały i podlegają od lat. Rozwój turystyki w danym regionie łączy się ściśle z lokalnymi uwarunkowaniami środowiskowymi. Od lat ośrodkami przyciągającymi turystów są w Polsce, np. parki narodowe. Szukający odpoczynku, także czynnego, ciągną masowo nad Biebrzę, do Puszczy Białowieskiej czy do Parku Narodowego „Ujście Warty”. Tereny te są sztandarowymi krajowymi obszarami Natura 2000, ale na liście polskich obszarów spełniających kryteria OSOP i SOOS są dziesiątki innych, mniej znanych – ale nie mniej atrakcyjnych miejsc. Status obszarów Natura 2000 automatycznie dodaje im rangi – należą przecież do ekskluzywnej puli najcenniejszych przyrodniczo terenów w całej Unii Europejskiej! - i daje szanse, poprzez różnorakie działania na poziomie lokalnym – na zbudowanie lokalnego rozwoju w oparciu właśnie o walory przyrodnicze. Na to ostatnie mamy namacalne dowody już w Polsce.


Natura 2000 to wyjątkowa forma ochrony przyrody. Wyjątkowa, bo skuteczna ochrona walorów tej pan-europejskiej sieci obszarów chronionych stanowi niezbędny warunek zachowania dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego całej Unii Europejskiej, przesądzającego o utrzymaniu wysokiej jakości życia wszystkich obywateli UE. Procedury towarzyszące inwestycjom planowanym na obszarach Natura 2000 i w ich otoczeniu mają gwarantować, że walory przyrodnicze tych obszarów nie zostaną zniszczone. Procedury te jednak nie eliminują rozwoju gospodarczego jako takiego, eliminują jedynie rozwój daleki od zrównoważonego użytkowania zasobów naturalnych.

Gospodarowanie przyjazne środowisku – rolne, leśne, rybackie, turystyczne itp. – jest nieodłącznie wpisane w ideę Natura 2000. Dlatego też istnieje cały wachlarz możliwości dofinansowania ze środków wspólnotowych zarówno bezpośredniej ochrony tych terenów, jak i działalności wspierającej zachowanie tych walorów lub bazujących na ich trwałym (zrównoważonym) użytkowaniu. Natura 2000 staje się swego rodzaju znakiem towarowym informującym, że lokalna społeczność jest w posiadaniu ogromnego kapitału, który odpowiednio wykorzystany przyniesie korzyści tym i następnym pokoleniom. Natura 2000 powinna więc dodawać skrzydeł samorządom i społecznościom lokalnym. Ograniczenia z nią związane są bowiem bardzo przesadzone, a korzyści w większości jeszcze nieoszacowane, a w najlepszym przypadku niedoceniane. A przecież, jak pokazują liczne przykłady – z kraju i zagranicy – lokalny rozwój można budować na walorach przyrodniczych obszaru, z korzyścią dla ludzi i środowiska, w którym żyją.


Autorzy:
Marta Majka Wiśniewska (1972) – pracuje dla CEE Bankwatch Network przy Polskiej Zielonej Sieci. Zajmuje się problemami na styku infrastruktura-środowisko, w tym potencjalnymi konfliktami z obszarami sieci Natura 2000.
Przemysław Chylarecki (1963) – ornitolog, pracownik Muzeum i Instytutu Zoologii PAN w Warszawie, współzałożyciel Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków (1991) i twórca programu Monitoringu Pospolitych Ptaków Lęgowych (2000).

Powyższy artykuł pochodzi publikacji "U źródeł Natury. Natura 2000 i inne formy ochrony przyrody. Materiały dla nauczycieli", Łódź 2009, ISBN: 978-83-928246-3-3.

Spis artykułów:




 
 
.
  
U źródeł Natury

Witamy na archiwalnej (2009) stronie projektu
„U źródeł Natury”, którego głównym celem było zapoznanie uczniów i nauczycieli z problematyką programu NATURA 2000 oraz pozostałymi formami ochrony środowiska.


PAKIET DLA GIMANZJÓW

PAKIET DLA LICEÓW

 

logo źródła

Ośrodek Działań Ekologicznych „Źródła”
ul. Zielona 27, 90-602 Łódź
tel. 42 632 81 18, kom. 507 575 535
e-mail: office@zrodla.org
www.zrodla.org


1,5% podatku na zieloną edukację




Sponsorzy programu:


logo NFOSiGW
Projekt dofinansowany ze środków
Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej



.
Wsparcie udzielone przez Islandię, Liechtenstein
i Norwegię poprzez dofinansowanie
ze środków Mechanizmu Finansowego
Europejskiego Obszaru Gospodarczego
oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego,
a także ze środków budżetu
Rzeczpospolitej Polskiej w ramach
Funduszu dla Organizacji Pozarządowych.




Partnerzy programu:


.

.



Bezpłatny program do rozliczenia podatku
za rok 2023 jest już dostępny do pobrania ze strony opp.zrodla.org


Uwaga! Ta strona używa cookie. Korzystając ze strony wyrażasz zgodę na używanie cookie, zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki.